اثر خطرناک آلاینده‌های هوا بر سلامت مادر و جنین/ بانوان باردار مراقب باشند

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران با اشاره به افزایش شواهد جهانی درباره اثر آلاینده‌های محیطی بر باروری و بارداری، مجموعه‌ای از مهم‌ترین عوامل خطر و یافته‌های علمی این حوزه را تشریح کرد.

دکتر مریم کاشانیان با بیان اینکه بیش از ۸۵ هزار آلاینده محیطی شناخته اما تنها بخش اندکی از آثار آن‌ها ارزیابی شده است، اظهار داشت: عوامل محیطی از پیش از تشکیل سلول تخم تا دوران بارداری و پس از تولد می‌توانند بر سلامت مادر و جنین اثرگذار باشند.

وی عوامل محیطی را در سه گروه فیزیکی، بیولوژیکی و سمی تقسیم‌بندی کرد و افزود: مواجهه با این مواد می‌تواند پیامدهایی همچون نازایی، سقط خودبه‌خود، مرگ جنین، کاهش وزن زمان تولد، ناهنجاری‌های مادرزادی، کاهش ضریب هوشی و اختلالات شناختی ایجاد کند.

این جراح و متخصص زنان و زایمان و فلوشیپ طب مادر و جنین، آلودگی هوا را یکی از مهم‌ترین عوامل خطر برشمرد و گفت: ذرات ریز معلق می‌توانند خطر زایمان زودرس، عقب‌ماندگی رشد جنین و حتی افزایش احتمال اوتیسم را به‌دنبال داشته باشند. 

وی در ادامه با اشاره به اثر سرب، جیوه، فلزات سنگین و مواد پلاستیکی و شیمیایی بر بارداری، تصریح کرد: این مواد می‌توانند موجب اختلال رشد جنین، کاهش وزن زمان تولد، افزایش مرگ جنین و آسیب‌های عصبی شوند.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران افزود: سرب از جمله موادی است که بیشترین مطالعات بر روی آن انجام شده و می‌تواند از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل شود؛ مصرف کلسیم در دوران بارداری می تواند سطح سرب خون را کاهش دهد.

کاشانیان همچنین با اشاره به دشواری‌های مطالعات محیطی از جمله تعدد آلاینده‌ها، تفاوت‌های ژنتیکی افراد و مواجهه هم‌زمان با صدها عامل، تاکید کرد: تعیین رابطه علت و معلولی آسان نیست و نیاز به پژوهش‌های بسیار بیشتری وجود دارد.

بنابر اعلام وزارت بهداشت، وی با بیان اینکه تغییرات فیزیولوژیک دوران بارداری می‌تواند جذب آلاینده‌ها را افزایش دهد، توصیه کرد: زنان باردار تا حد امکان از محیط‌های حاوی تشعشع شدید، گرمای زیاد، ارتعاش و مواد شیمیایی دوری کنند، تماس پوستی با مواد شیمیایی را فوراً شست‌وشو دهند، در مکان‌هایی با تهویه مناسب حضور یابند و اصول ایمنی محیط کار را رعایت کنند.

این جراح و متخصص زنان و زایمان و فلوشیپ طب مادر و جنین در پایان گفت: اگرچه هنوز شواهد قطعی درباره میزان و زمان اثر آلاینده‌ها به دست نیامده، اما برای کاهش خطرات احتمالی، لازم است آگاهی‌بخشی گسترده‌تری به زنان باردار انجام شود تا بتوانیم اثر این عوامل را به حداقل برسانیم.