دکتر علی‌اکبر مؤمن، فوق‌تخصص مغز و اعصاب کودکان، با اشاره به اینکه حدود ۹۰ درصد موارد فلج مغزی منشأ مادرزادی دارند، بر اهمیت مراقبت‌های دوران بارداری و تشخیص زودهنگام این بیماری برای بهبود روند درمان و توانبخشی تأکید کرد.
فلج مغزی (Cerebral Palsy) اختلالی است که به دلیل آسیب مغز در حال رشد نوزاد ایجاد می‌شود و بیشتر به صورت مشکلات حرکتی بروز می‌کند. این آسیب معمولاً در سه بازه زمانی بحرانی رخ می‌دهد:
- در دوران بارداری (شایع‌ترین زمان)
- در هنگام تولد
- و تا حدود سه‌سالگی بعد از تولد
عوامل خطر پیش از تولد:
- عفونت‌های مادر
- مصرف خودسرانه داروها
- کم‌کاری تیروئید یا تشنج در مادر
- اختلالات جفت (مثل جفت سرراهی یا جدا شدن زودهنگام جفت)
- نارس بودن نوزاد، چندقلویی، وزن کم جنین، کاهش مایع آمنیوتیک، قرارگیری غیرعادی جنین
- قرار گرفتن در معرض اشعه
زایمان‌های پرخطر:
فلج مغزی می‌تواند در اثر زایمان زودرس یا دشوار، کمبود اکسیژن حین تولد یا وضعیت غیرطبیعی قرارگیری جنین نیز ایجاد شود. به همین دلیل، زایمان باید حتماً در محیط بیمارستانی و با حضور تیم تخصصی انجام شود.
عوامل خطر پس از تولد:
- عفونت‌های مغزی مانند مننژیت و آنسفالیت
- ضربه به سر، سقوط، غرق‌شدگی، یا برق‌گرفتگی
نقش مهم خانواده در تشخیص زودهنگام:
دکتر مؤمن تأکید می‌کند که حدود ۹۰ درصد موارد فلج مغزی مادرزادی هستند و به معنای تقصیر مادر نیست. اما تشخیص زودهنگام می‌تواند مسیر زندگی کودک را تغییر دهد.
علائمی که نباید نادیده گرفته شوند:
- ناتوانی در کنترل گردن پس از ۴ ماهگی
- تأخیر در نشستن، ایستادن یا راه رفتن
- سفتی یا شلی زیاد عضلات
- لرزش یا عدم تعادل در حرکات
- استفاده بیشتر از یک طرف بدن (مثلاً یک دست)
چرا تشخیص زودهنگام مهم است؟
اگر علائم به‌موقع شناسایی شوند، می‌توان با کمک فیزیوتراپی، کاردرمانی، گفتاردرمانی و آموزش‌های تخصصی، بسیاری از مهارت‌ها را در کودک تقویت کرد. حتی کودکانی با درجات شدید فلج مغزی، در صورت مداخله زودهنگام، می‌توانند در تحصیل، کار و زندگی اجتماعی موفق باشند.
استفاده از فرم‌های غربالگری رشد مثل ASQ، مراجعه منظم به پزشک و پایش رشد کودک در مراکز بهداشتی، گامی مهم برای پیشگیری و مداخله به‌موقع است.
نویسنده
زهرا ق
پست بعدی
ارسال نظر