خطر ابتلا به بیماری کم ماهیچگی تهدیدی جدی برای جامعه ایرانی

سارکوپنی یا کم‌ماهیچگی. این بیماری با کاهش توده عضلانی و افت عملکرد ماهیچه‌ها همراه است و پیامدهایی چون کاهش استقلال فردی، افزایش خطر زمین‌خوردن، شکستگی، وابستگی بیشتر، افت کیفیت زندگی و حتی مرگ زودرس دارد.

ایران مثل بسیاری از کشورهای جهان  به‌سوی سالمندی پیش می‌رود، اما تهدیدی خاموش و کمتر شناخته‌شده در کمین این جمعیت روبه‌رشد است؛ سارکوپنی یا کم‌ماهیچگی. این بیماری با کاهش توده عضلانی و افت عملکرد ماهیچه‌ها همراه است و پیامدهایی چون کاهش استقلال فردی، افزایش خطر زمین‌خوردن، شکستگی، وابستگی بیشتر، افت کیفیت زندگی و حتی مرگ زودرس دارد. درحالی‌که افزایش سن، کم‌تحرکی و رژیم غذایی نامناسب از عوامل اصلی ابتلا به این بیماری‌اند، آمارها نشان می‌دهد ۷۹درصد جمعیت ایران دچار کم‌تحرکی است و ۶۰درصد نیز با اضافه‌وزن دست‌به‌گریبان است؛ وضعیتی نگران‌کننده که توجه نهادهای سلامت را بیش از گذشته به‌خود جلب کرده است. تازه‌ترین نشست تخصصی درباره سارکوپنی با حضور کارشناسان این حوزه در دانشگاه علوم‌پزشکی تهران برگزار شد و در ادامه مهم‌ترین نکات مطرح‌شده در این نشست را مرور می‌کنیم.

۳کمبود خطرناک در ایرانی‌ها 

مردان و زنان ایرانی به‌ترتیب از نظر کمبود ویتامینD، مصرف سیگار و دریافت کلسیم از طریق غذا جزو گروه‌های پرخطر پوکی استخوان هستند. ۷۵.۵درصد زنان و ۵۹.۱درصد مردان بالای ۵۰سال کلسیم روزانه از غذا را دریافت نمی‌کنند که در بروز سارکوپنی تأثیر دارد.

درصد مبتلایان به سارکوپنی در ایران

۳۰درصد درگیری با سارکوپنی 

به‌گفته باقر لاریجانی، رئیس پژوهشگاه غدد و متابولیسم دانشگاه علوم‌پزشکی تهران، سارکوپنی همانند پوکی استخوان زمینه‌ساز شکستگی‌های استخوانی و ناتوانی‌های حرکتی است. ۱۰ تا ۱۴درصد احتمال ابتلا به سارکوپنی در افراد بالای ۶۰سال وجود دارد و هم‌اکنون ۳۰درصد افراد بالای ۷۰سال کشور درجاتی از سارکوپنیا را دارند.

۱۵۰بیماری عضلانی-اسکلتی 

به‌گفته فاطمه حاجی‌ولی‌زاده، رئیس اداره بیماری‌های عضلانی-اسکلتی مرکز مدیریت بیماری‌های غیرواگیر وزارت بهداشت، ویژگی مشترک ۱۵۰بیماری عضلانی-اسکلتی که سارکوپنی هم جزو آنهاست، بروزشان در دوره سالمندی است. او تأکید می‌کند: بیماری‌های غیرواگیر ازجمله دیابت، سرطان، سکته مغزی، بیماری‌های قلبی و بیماری‌های مزمن تنفسی باعث ۷۵درصد مرگ‌ها در کشور می‌شوند و بیماری‌های عضلانی-اسکلتی ریسک ابتلا به بیماری‌های غیرواگیر را افزایش می‌دهند.

آمار روبه‌رشد 

به‌دلیل بالارفتن سن جمعیت، بار بیماری در مردان ایرانی از رتبه ۱۱ به ۷ و در زنان ایرانی از رتبه ۷ به ۲ ارتقا پیدا کرده است. 

علائم شک به سارکوپنی 

کاهش وزن غیرارادی، افتادن‌های مکرر و ابتلا به بیماری‌های کلیوی، ریه و دیابت 

راهکارهای تشخیص اولیه 

•  فرد باید قادر به بلندکردن بار ۴.۵کیلوگرمی باشد. 
• فرد از ۱۰پله به‌راحتی بالا برود .
• فرد بتواند در اتاق ۳در۴ راحت قدم بزند .
• فرد باید به‌راحتی از صندلی یا تخت بلند شود و بنشیند. 
• فرد طی ۱۵ثانیه ۵بار بدون استفاده از دست روی صندلی بنشیند و بلند شود. 
• تعداد سقوط در یک‌سال گذشته بیش از ۳بار نباشد.
• نکته: اگر در ۴مورد از این موارد فرد امتیاز بالاتر نگیرد، مشکوک به سارکوپنی است.

توصیه مهم 

فعالیت بدنی، ورزش‌های قدرتی، تغذیه سالم و رژیم‌های پرپروتئین، ویتامینD و کلسیم در کاهش آمار ابتلا به سارکوپنی مؤثر است.